Ja maar, daar kan ik toch niks aan doen…?!

Afgelopen week vroeg ik aan een astrologe ‘wat zie jij vanuit jouw expertise wat wij – als mens – in deze periode hebben te doen? Wat is van ons nodig in deze gekke tijd?’

Het antwoord was zowel kort als overtuigd: verantwoordelijkheid nemen. Verantwoordelijkheid voor onszelf.

En precies dat antwoord was het laatste zetje voor mij om hier dan eindelijk daadwerkelijk over te schrijven. Ik geloof niet in toeval. Ik geloof in richtingaanwijzers. Dit was er een. Heb hier al zo vaak mee in mijn hoofd gelopen om over te schrijven. In mijn aantekeningen zie ik dat ik met dit thema in april al ben begonnen. Is ook steeds een paar keer terug gekomen. En toen zij er deze week ook weer over begon dacht ik nu wordt het echt tijd.

Verder lezen?
NB. Vast een spoiler alert: het thema is dus wel wat zwaarder in deze column: verantwoordelijkheid. Deze column is wat uitdagender om te lezen. Echter, de uitwerking in de praktijk van verantwoordelijkheid maakt het leven juist lichter en luchtiger. Dat dan weer wel! Maar heb je nu even geen zin in een wat zwaardere doordenker? Klik gerust deze pagina weg. De volgende is weer een meer luchtige column! #beloofd

Herken het verschil: schuld vs verantwoordelijkheid
Waarom dan toch dit zware thema ‘verantwoordelijkheid’? Nou, dat komt omdat ik daar heb ik een hele tijd terug iets over gelezen. Meer specifiek over ‘schuld en verantwoordelijkheid’. En juist die 2-deling hebben voor mij heel veel duidelijkheid en helderheid gebracht. En in deze periode waarin lastig een schuldige is aan te wijzen voor het feit dat er corona is, kan het (nog beter) inzien van deze 2-deling een gevoel van power geven om deze gekke tijd toch prettig te doorleven.

Doordat ik het verschil in die 2 beter heb leren herkennen (nooit te laat om te leren ;-)) heeft mij dat persoonlijk echt heel veel meer rust gegeven. Ook heel sterk een gevoel van regie. Power! Omdat ik meer verantwoordelijkheid ben gaan nemen. En dat voelt niet zwaar wat je misschien wel zou denken. Dat voelt juist enorm goed! Heb hier echt wel serieus een ontwikkeling in doorgemaakt. Zelf erg blij mee!

Genoeg over mij. Wat is dan de essentie van schuld versus verantwoordelijkheid. Ik neem je mee naar een deel tekst die voor mij het verschil hebben gemaakt vanaf pagina 100 uit het boek van Mark Manson.

Als je geen schuld hebt….
‘Veel mensen aarzelen om de verantwoordelijkheid te nemen voor hun problemen. Waarom? Omdat ze denken dat als ze verantwoordelijk zijn voor problemen dat óók betekent dat ze schuld zijn aan het hebben van die problemen. Verantwoordelijkheid en schuld gaan in onze cultuur vaak samen. Maar vergis je niet! Het zijn echt twee verschillende dingen. Er zijn namelijk vaak genoeg problemen die niet jouw schuld zijn, terwijl je er toch verantwoordelijk voor bent.’

Gebeld
Stel je wordt gebeld door een donatie-goed-doel. Op een moment dat het jou niet uitkomt. Is het jouw schuld dat je wordt gebeld? Nee. Is het wel jouw eigen verantwoordelijkheid hoe je hier mee om wilt gaan? Dat wel! En daar ligt je keus. Je eigen regie. Je bent geen slachtoffer van die indringende telefoontjes. Je bent de regisseur. Jij bepaalt. Jij beslist. Niemand anders.

Getackeld
Stel iemand steekt onverwachts over en jij raakt diegene met je fiets en de ander valt en heeft pijn. Heb jij schuld? Nee! Toch word je wel gedwongen om in dat moment je verantwoordelijkheid te kiezen. Helpen? Weglopen? Negeren? Boos worden? Hulp halen? Je hebt geen schuld. Wel een kans om verantwoordelijkheid te nemen om op te treden op een wijze die bij jou past. Jij bepaalt. Jij beslist. Niemand anders.

Gedoe
Stel een collega blundert aan tafel bij een belangrijke klant. Niet jouw schuld. Maar ook hier is het aan jou voor welke verantwoordelijkheid je wel of niet kiest. Als je in dat moment herkent dat je geen schuld hebt valt bij jou alle heftige emotie weg (wat doet ie dom, hij verkloot de boel, het gaat helemaal verkeerd doordat ie er niks van snapt, kan ie dan ook helemaal niks….). Inzien dat je geen schuld hebt, maar wel verantwoordelijkheid kan nemen maakt dat je rustig, goed en heel prettig kan reageren en het verschil kan maken in dat gesprek. Verantwoord sturen. De regie pakken. Je bent geen slachtoffer van het geblunder van je collega. Jij maakt het verschil. Op jouw manier. Verantwoord.

Niet zelf gekozen problemen
Herken jij ook dat als je problemen hebt – die je zelf hebt gekozen – dat je die met goeie energie naar je toe trekt om aan te pakken. En dat problemen die ons tegen onze wil zijn opgedrongen ellendig voelen? Dat je je dan meer slachtoffer voelt? Wat het mij heeft gebracht door de 2-deling schuld versus verantwoordelijkheid in te zien het gevoel van slachtoffer veel meer is vervaagd. En het gevoel van persoonlijke kracht veel meer heeft versterkt. Ook ten aanzien van problemen die ik niet zelf heb gekozen.

Andersom werkt het trouwens ook. Een ander kan schuld zijn aan jouw (huidige) situatie. Jazeker! Ook vast genoeg voorbeelden van. Maar je kan die ander niet verantwoordelijk stellen voor het omgaan met die situatie. Alleen jij bent daar verantwoordelijk voor. Niemand anders, ondanks dat de schuld niet bij jou ligt.

Gedumpt worden
Dus de ander kan jouw dumpen. Ontslaan. Lelijke dingen tegen jou zeggen. De ander kan je bestelen. Iets van jou afpakken. Dan kan je wel de schuld daar naartoe wijzen. Zeker! Maar alleen jij kan de verantwoordelijkheid nemen hoe je reageert. Waar jij voor kiest wel of geen waarde aan te hechten. Hoe jij er tegen aan kijkt. Je erop richten dat de ander herstelt wat hij/zij kapot heeft gemaakt werkt niet. Echt niet. Zorg voor jezelf. Zorg voor je eigen herstel. Leer jezelf hoe jij beter in je vel kan zitten. Je hebt geen schuld. Maar je kan wel verantwoordelijkheid voor jezelf en je eigen welbevinden pakken. Jij kiest. Jij beslist.

Maak er wat van!
Dat dit 1-op-1 valt toe te passen in corona-tijd hoef ik hier denk ik niet meer uit te leggen. Niet echt iemand aan te wijzen als de schuldige. Kies de verantwoordelijkheid om voor jezelf – binnen de beperkte mogelijkheden – er een zo prettig mogelijke tijd van te maken. Niet altijd makkelijk. Maar bezig houden met de schuldvraag brengt al helemaal niks.

Sorry, sorry, excuus…
Tot slot nog een leuk en grappig side-effect uit de toepassing van deze theorie die ook werkt voor lichter en luchtiger leven die ik zelf heb ondervonden. Niet uit het boek. Uit eigen ervaring.

Mocht je nou namelijk ergens wel schuld aan hebben. Dat kan natuurlijk ook! Bijvoorbeeld je reed door rood en iemand wordt daar boos over op straat en roept jou van alles toe. Zeg dan ‘gewoon’: “sorry, dat klopt! Ik deed dat. Ik hoorde dat niet te doen. Sorry! Excuus. Je hebt gelijk.” (Geen fictief voorbeeld trouwens hahaha.) Weet je wat dan gebeurt? Die ander bekoelt. Vaak slaat ie zelfs dicht. Echt! Je neemt alle lading weg. Geen tegensputters meer. De strijd valt weg. Opgelost.

En voor jou is het ook veel relaxter, want je hoeft niet heel erg je best te doen iets heel erg te gaan verdedigen wat eigenlijk helemaal niet verdedigd kan worden. In plaats van tegen de stroom in te discussiëren, praat je met de stroom mee. Niks heel hard je best doen de ander te overtuigen. Allerlei excuses te verzinnen. Dat hoeft niet. Alleen en gewoon ‘jij hebt gelijk, mijn schuld, sorry’.

Ben je te laat? Kom dan niet met allerlei redenen. Tuurlijk zijn die er, want anders was je wel op tijd, toch?! Neem je schuld. “Klopt, ik ben te laat. Dat is niet leuk. Sorry. Dankjewel dat je op mij hebt gewacht.” Je zal merken dat het de lucht klaart. Bij de ander en bij jezelf. Ben zelf nog regelmatig verbaasd over de positieve uitwerking van het erkennen van schuld. Per direct ontstaat een andere energie. Vaak valt het  dus zelfs stil. Want tja, wat valt er nog te zeggen? Ik zou zeggen: try it yourself!

Zwaar thema met luchtig effect en ook luchtig vervolg
Anyway, zoals gezegd beetje stevig thema. De dualiteit is dat de praktische uitwerking van eigen verantwoordelijkheid juist heel veel lucht en luchtigheid geeft. Leuk en luchtig staat voor de volgende column op de agenda. En verder ga ik vooral veel verantwoordelijkheid nemen deze week, doe je mee?!